حذف چهار صفر؛ درمان تورم یا پرده‌پوشی شکست‌های اقتصادی؟

دولت جمهوری اسلامی ایران، لایحه حذف چهار صفر از پول ملی و تغییر واحد آن از ریال به تومان را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرده است.

 در حالی که این اقدام به عنوان تلاشی برای «حفظ حیثیت ظاهری پول ملی» معرفی شده، بسیاری از تحلیلگران این اقدام را راه‌حلی سطحی و ناکارآمد برای بحران‌های عمیق اقتصادی می‌دانند.

بر اساس گزارش رسانه‌های داخلی، این لایحه که برای نخستین بار در مرداد ۱۳۹۸ در دولت حسن روحانی تصویب شده بود، اکنون به عنوان لایحه‌ای یک‌فوریتی از سوی دولت مسعود پزشکیان به مجلس ارائه شده است.

هدف از این اقدام، کاهش مشکلات ناشی از تورم مزمن و کاهش ارزش ریال عنوان شده که ایران را به یکی از کشورهایی با بی‌ارزش‌ترین پول‌های جهان تبدیل کرده است.

اقدامی بی‌ثمر در برابر بحران‌های واقعی

دولت جمهوری اسلامی امیدوار است که حذف صفرها موجب تسهیل در مبادلات روزمره و احیای «حیثیت ظاهری» ریال شود.

اما این در حالی است که ریال ایران، به‌ویژه در سال‌های اخیر، تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی، سوءمدیریت داخلی و سیاست‌های اقتصادی شکست‌خورده، تقریباً تمام قدرت خود را از دست داده است.

برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که حذف صفر از پول ملی نه تنها هیچ کمکی به کاهش تورم نخواهد کرد، بلکه بدون اصلاحات ساختاری در اقتصاد، این اقدام می‌تواند صرفاً به یک تغییر ظاهری منجر شود.

حذف صفرها زمانی کارآمد است که همراه با کنترل تورم، افزایش تولید و تقویت بخش خصوصی باشد، امری که در ایران به دلیل سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد و فساد سیستماتیک، به یک رویای دست‌نیافتنی تبدیل شده است.

ریال؛ قربانی تورم و سیاست‌های مخرب

ریال ایران طی دهه‌های اخیر، بارها شاهد افت شدید ارزش بوده است. تنها در دهه گذشته، ارزش پول ملی بیش از ۸۰ درصد کاهش یافته و ایران را به یکی از کشورهایی با بالاترین نرخ تورم در جهان تبدیل کرده است.

این در حالی است که دولت هیچ طرح عملی مشخصی برای مهار تورم ارائه نداده و سیاست‌های اقتصادی آن همچنان به تشدید بحران معیشتی مردم منجر می‌شود.

پنهان کردن بحران به جای حل آن

حذف صفرها، اگرچه می‌تواند مقیاس حسابداری و مبادلات را ساده‌تر کند، اما هیچ تاثیری بر قدرت خرید مردم ندارد. برخی از تحلیلگران این اقدام را تلاشی از سوی حکومت برای پنهان کردن ابعاد واقعی بحران اقتصادی می‌دانند.

 به باور منتقدان، این تصمیم به جای آن‌که یک راهکار جدی برای اصلاح اقتصاد باشد، بیشتر به هدف ایجاد یک تغییر نمایشی و فریب افکار عمومی طراحی شده است.

واکنش مردم و اقتصاددانان

بسیاری از مردم و کارشناسان، این اقدام را به عنوان یک «مسکن موقت» تعبیر می‌کنند. یکی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «دولت به جای حذف صفرها، بهتر است سیاست‌های غلطی را حذف کند که زندگی مردم را نابود کرده است.»